บ้านประหยัดพลังงาน บ้านหรือที่อยู่อาศัยเป็นหนึ่งในปัจจัยพื้นฐานในการดำรงชีวิตของมนุษย์ ในอดีตที่ผ่านมาการออกแบบและก่อสร้างบ้านส่วนใหญ่ จะคำนึงถึงการสนองความต้องการของเจ้าของบ้านหรือผู้อยู่อาศัยเป็นหลัก องค์ประกอบอื่นๆยังไม่ถูกนำเข้ามาร่วมพิจารณามากนัก แต่เมื่อประชากรเพิ่มมากขึ้นความต้องการที่อยู่อาศัยก็เพิ่มมากขึ้นเป็นเงาตามตัว
ทำให้ทรัพยากรของโลกถูกนำมาใช้มากขึ้น และทำให้ความต้องการในการใช้พลังงานก็เพิ่มมากขึ้นด้วย แนวคิดในการออกแบบและก่อสร้างบ้านในปัจจุบัน จึงตระหนักและให้ความสำคัญถึงเรื่องการประหยัดพลังงาน “บ้านประหยัดพลังงาน” จึงเริ่มเข้ามามีบทบาทในชีวิตของมนุษย์ในปัจจุบันมากขึ้น
เป็นรูปแบบของบ้าน ที่ถูกดีไซน์มาให้มีความร้อนสะสมในบ้านต่ำที่สุด เพื่อลดจำนวนการใช้แรงงานเครื่องใช้ไฟฟ้าโดยเฉพาะแอร์แล้วก็พัดลมให้ลดลง การออกแบบบ้านก็เลยจะต้องสามารถคุ้มครองแดดโดยตรง เพราะเหตุว่าความร้อนจากแดดที่ไปสู่ตัวบ้านทำให้อุณหภูมิในบ้านสูงมากขึ้น ทำให้จำต้องเพิ่มการใช้กำลังไฟฟ้า เพื่อแอร์ปรับอุณหภูมิให้น้อยลง
บ้านประหยัดพลังงาน
โดยทั่วไปการออก แบบบ้านประหยัดพลังงาน จะเน้นวิถีทางธรรมชาติ (Passive Cooling) เป็นหลัก แต่ต้องผสมผสานการออกแบบ ที่เตรียมการสำหรับการทำให้เกิดความเย็น ด้วยวิธีกลไกและการพึ่งพาเทคโนโลยี (Active Cooling) การประหยัดพลังงานโดยวิถีธรรมชาติหรือ Passive Cooling นั้นเป็นการออกแบบ และก่อสร้างบ้านให้เกิดความเย็น โดยการพึ่งพาธรรมชาติ ด้วยการเปิดหน้าต่างเป็นส่วนใหญ่ คำนึงถึงการได้รับประโยชน์ จากการระบายอากาศตามธรรมชาติ
มีการป้องกันความร้อนเข้าสู่ตัวอาคาร โดยการปลูกต้นไม้บังแดด การสร้างชายคากันแดด และการระบายความร้อนออกจากหลังคาด้วยการใช้ช่องเปิดที่เหมาะสม รวมทั้งการเปิดรับแสงแดดจากธรรมชาติ เพื่อช่วยประหยัดไฟฟ้าในเวลากลางวัน ส่วนการออกแบบบ้านเพื่อให้เกิดความเย็น โดยการพึ่งพาเทคโนโลยีหรือ Active Cooling นั้น เป็นการติดตั้งระบบปรับอากาศให้กับตัวบ้าน โดยเน้นการเปิดเครื่องปรับอากาศมากกว่า การเปิดหน้าต่าง การจะเลือกใช้แบบบ้านที่เน้น Active Cooling หรือ Passive Cooling นั้นจะต้องคำนึงถึงความเหมาะสม ของสภาพแวดล้อมเป็นสำคัญ
แบบบ้านประหยัดพลังงาน ช่วยลดค่าไฟ
1.บ้านเรือนไทย ประหยัดค่าไฟ ด้วยตัวรูปแบบบ้านเอง
ต้องยอมรับว่าแนวคิดสร้างบ้านของคนสมัยก่อนนั้น สร้างขึ้นมาเพื่อรองรับสภาพอากาศเมืองไทยอย่างแท้จริง โดยจะนิยมเป็นเรือนไทย 2 ชั้น มีใต้ถุนสูงช่วยให้ถ่ายเทอากาศได้ดี และไม่ต้องกลัวน้ำท่วม ส่วนเอกลักษณ์ของหลังคาจั่ว ซึ่งมีลักษณะสูงนั้นจะทำให้สามารถกักเก็บมวลอากาศไว้ได้มาก หรือว่าง่าย ๆ เป็นฉนวนกันความร้อนชั้นดีนั่นเอง
ทั้งนี้ หากออกแบบให้มีชานระเบียง ยิ่งเป็นการเพิ่มช่องลมให้กับตัวบ้าน ช่วยให้ลดความชื้นของวัสดุหลักอย่างไม้ในการสร้างบ้านไปได้ ประกอบกับชายคา บ้านถูกยื่นออกมาค่อนข้างมาก ดังนั้นในช่วงกลางวันที่แสงแดดค่อนข้าง แรงส่องเข้ามาในบ้านจะกระทบกับชายคา จึงทำให้ลดความเข้มข้นของแดดไปได้
ประกอบกับบริเวณโดยรอบของบ้าน มีการออกแบบ ปรับพื้นที่ในลักษณะสวน พร้อมเพิ่มบ่อเลี้ยงปลาเข้าไป ดังนั้นทำให้สภาพแวดล้อมดังกล่าวเอื้อต่อการใช้พลังงานในบ้าน เรียกได้ว่าประหยัดค่าไฟแบบเห็น ๆ โดยไม่ต้องทำอะไรเลย
2.แบบบ้านจากวัดสุช่วยให้บ้านเย็น พร้อมกำหนดตามทิศทางลมและแดด
สำหรับบ้านรูปแบบนี้ หลายคนมักเริ่มคุ้นหู กับคำแนะนำจากผู้รับเหมา หรือสถาปนิก ที่ให้เลือกวัสดุในการสร้างบ้านที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม แต่ใช่ว่าเลือกซื้อวัสดุที่ช่วยให้บ้านเย็นอย่างเดียวจะเห็นผล จำเป็นต้องคำนึงถึงการวางทิศทางของบ้านด้วยเป็นสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเป็นบ้านสมัยใหม่ ซึ่งส่วนใหญ่มักเป็นสไตล์โมเดิร์น 2 ชั้นด้วยแล้ว ยิ่งต้องคำนึงหลักวิธีการดังกล่าวอย่างมาก
ยกตัวอย่างเช่น การออกแบบวางตัวบ้านให้สอดคล้องกับทิศทางลมและแดด พร้อมเพิ่มวิธีซิลปิดรอยต่อประตู หน้าต่าง และฉนวนกันความร้อน ทำให้อากาศหมุนเวียนได้ดี ดังนั้นเมื่อจำเป็นต้องเปิดแอร์ หลายเครื่องภายในบ้าน ตัวเครื่องใช้ไฟฟ้าดังกล่าวจะทำงานไม่หนัก จึงทำให้ช่วยลดค่าไฟได้
3.แบบบ้านเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ด้วยแผงโซล่าเซลล์
อีกหนึ่งรูปแบบที่เชื่อ ว่าคนที่กำลังสร้างบ้านไม่ว่าจะในเมืองหรือต่างจังหวัด กำลังอยากติดแผงโซล่าเซลล์นี้ไว้บนหลังคาบ้านไว้ แต่คิดว่าราคาโซล่าเซลล์จะต้องแพงมากแน่ ๆ แต่รู้ไหมว่ากำลังเข้าใจผิด เพราะแท้ที่จริงแล้ว การจะมีบ้านประหยัดพลังงาน แบบเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม พร้อมผลิตไฟเองได้นั้น มีเงินเพียงหลักหมื่นก็สามารถ มีหลังคาอัจฉริยะนี่ได้แล้ว
เนื่องจากปัจจุบันหน่วยงาน ภาครัฐต่างให้การสนับสนุน ทำให้ราคาแผงโซลาเซลล์นั้นถูกลง อีกทั้งยังสนับสนุน ให้มีการรับซื้อไฟฟ้าจากประชาชน ด้วยวิธีง่าย ๆ เพียงเจ้าของบ้านทำสัญญาขายไฟฟ้ากับการไฟฟ้า จะมีเจ้าหน้าที่มาติดตั้งมิเตอร์เพื่อแยกมิเตอร์ปกติที่ใช้ไฟฟ้าจากสายส่ง โดยคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน กำหนดอัตรารับซื้อไฟฟ้าอยู่ที่ 1.68 บาทต่อหน่วย (ข้อมูลปี 2562)
เรียกว่าเสียเงินหลักหมื่นซื้อหลังคาโซลาเซลล์มาติดตั้ง แล้วยังได้กำไรคืนอีก อีกทั้งในอนาคตยังไม่จำเป็นต้องขออนุญาตดัดแปลงอาคาร หากต้องการติดแผงโซล่าเซลล์บนหลังคาที่มีขนาดและน้ำหนักไม่เกินกำหนดอีกด้วย เรียกได้ว่าเป็นแบบบ้านนวัตกรรมใหม่ที่ช่วยคนไทยในยามค่าไฟขึ้น ค่าครองชีพสูงจริง ๆ
วัสดุสร้างบ้านประหยัดพลังงาน ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม
ได้อ่านการสร้างช่องลม แบบบ้านทรงไทยกันไปแล้ว ก็มาดูเทรนด์การใช้วัสดุสร้างบ้านที่ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อมกันบ้าน เริ่มตั้งแต่แนวความคิดที่สร้างบ้านด้วยดินปั้น ไปจนถึงการพัฒนา วัสดุสำหรับสร้างบ้านโดยเฉพาะ ดังนี้
1) ส่วนโครงสร้างของบ้าน เลือกใช้วัสดุที่ให้ความแข็งแรง ทนทาน จะได้ไม่ต้องรื้อทิ้งเปลี่ยนใหม่ตลอด ไม่ว่าจะเป็นไม้เนื้อแข็ง หรือ ซีเมนต์ ก็ต้องเลือกที่ได้รับมาตรฐาน ให้มีอายุการใช้งานได้ยาวนาน
2) ส่วนตกแต่งของ บ้าน หลีกเลี่ยงวัสดุ สังเคราะห์ที่ย่อยสลายยาก ยกตัวอย่างเช่นสารสังเคราะห์ จากปิโตรเลียม ซึ่งหากนิยมนำมาตกแต่งบ้านมากก็จะเกิดมลภาวะ ที่ต้องทำลายสารเหล่านี้ในอนาคต หากหลีกเลี่ยงที่จะใช้ไม่ได้ก็ควรเป็นวัสดุที่สามารถ Recycle กลับไปใช้ประโยชน์ได้ใหม่เมื่อมันหมดอายุการใช้งาน อย่าง ฝ้า ระแนง หลังคา ผนังเทียม ที่สังเคราะห์ด้วยกรรมวิธีของปิโตรเคมี
3) การเลือกหินแท้ หรือ หินเทียม สำหรับการตกแต่งบ้านนั้นยัง เป็นที่ถกเถียงกันอยู่ว่า เป็นการทำลายภูเขาหรือไม่? ซึ่งต้องมาจากแหล่งที่ไม่กระทบกับระบบนิเวศในท้องถิ่นนั้น หรือหากเลือกใช้ หินเทียมก็จะลดการทำลายทรัพยากร เพราะมีกระบวนการผลิตที่ทำให้หินเทียมนั้นย่อยสลายตามธรรมชาติได้ และกลายเป็นเนื้อแบบหินแท้ โดยวัสดุไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม
4) เลือกไม้จริงหรือไม้สังเคราะห์ดี เช่นเดียวกันกับกรณีของหิน หากเลือกทำบ้านด้วยไม้เนื้อแข็ง หรือใช้เฟอร์นิเจอร์จากไม้ ก็ต้องทราบที่มาของไม้ และเลือกไม้ที่ผ่านการปลูกมาเพื่อผลิตที่อยู่อาศัยโดยเฉพาะ
5) เลือกสีทาบ้านที่ไม่มีสารระเหย VOC เพราะเป็นการสังเคราะห์จากกระบวน การปิโตรเคมี ซึ่งเป็นพิษกับสิ่งแวดล้อม สามารถเลือกใช้สีประเภทเบสเป็นเนื้อซีเมนต์ เพื่อลดการเกิดการระเหยสารพิษออกสู่สิ่งแวดล้อม
ไอเดียการสร้างบ้านประหยัดพลังงาน
1.แสงธรรมชาติและความร้อน
ธรรมชาติมอบแสงแดด อันล้ำค่าให้คุณสามารถใช้ มันได้อย่างชาญฉลาด ในฤดูหนาว คุณสามารถใช้ประโยชน์จากดวงอาทิตย์ได้ คุณควรทำให้บ้านของคุณมีหน้าต่าง และควรปลูกต้นไม้ไว้ริมหน้าต่างจะดีกว่า ในฤดูหนาว ต้นไม้มักจะผลัดใบ ทำให้มันไม่สามารถป้องกันแสงแดดได้อีก ในฤดูร้อน พวกมันจะผลิใบขึ้นมาใหม่อีกครั้ง และกลับมาบดบังแสงแดดได้
2.วัสดุที่หาได้ในท้องถิ่นดีกว่า
คุณควรซื้อวัสดุเพื่อสร้างบ้านประหยัดพลังงานหลังใหม่จากตลาดในท้องถิ่นให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้เพื่อลดการขนส่งสินค้าจากแดนไกล การทำแบบนี้จะเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมกว่าและคุณยังสามารถค้นหาผลิตภัณฑ์คุณภาพดีกว่าจากธุรกิจขนาดเล็กในท้องถิ่นของคุณได้อีกด้วย
3.ทำให้หลังคาคุณเย็นได้
เพื่อสะท้อนแสงอาทิตย์ออกจากหลังคา ให้อากาศเย็นเร็วขึ้นในตอนกลางคืน กักเก็บความร้อนน้อยลง และใช้เวลาน้อยลงเพื่อลดต้นทุนด้านพลังงาน และการใช้งานเกี่ยวกับความร้อน เน้นที่ตัวเลือกหลังคาสีเขียว การปลูกพืชบนหลังคาสามารถกักและกรองน้ำฝน รวมทั้งเป็นฉนวนกันความร้อนภายในบ้านด้วย
4.บ้านขนาดเล็กมีประสิทธิภาพมากกว่า
บ้านหลังใหญ่ใช้วัสดุมากขึ้น และใช้พลังงานมากขึ้นในการทำความร้อน และความเย็น ดังนั้นบ้านหลังเล็กจึงมีประสิทธิภาพมากกว่าและสิ้นเปลืองน้อยกว่า
5.การรีไซเคิล
กางเกงยีนส์สีน้ำเงินเก่า และหนังสือพิมพ์อาจกลายเป็นทองคำล้ำค่าได้หากคุณเอา นำมันกลับมาใช้อีกได้อย่างมีประสิทธิภาพ ฉนวนกันความร้อนที่ทำจากวัสดุรีไซเคิล สามารถให้ต้นทุนวัสดุเริ่มต้นต่ำกว่าปัจจัยการผลิต คุณยังสามารถพูดคุย กับบริษัทออกแบบของคุณสำหรับตัวเลือกอื่นๆ ที่มีอยู่
6.ทำงานกับที่ดินของคุณ
คุณยังสามารถใช้ประโยชน์จาก ภูมิทัศน์โดยรอบได้ตั้งแต่แรกเริ่ม หากพื้นที่ของคุณมีความลาดชัน ให้วางแผนการปลูกตามลักษณะตามธรรมชาติของมัน เช่น การปลูกต้นหลิวที่ชอบน้ำในพื้นที่ต่ำ และต้นสนบนพื้นที่สูงที่มีพืช พื้นเมืองและหินเพื่อลดการใช้น้ำให้น้อยที่สุด
7.รถบ้านเคลื่อนที่ที่มีประสิทธิภาพ (บ้านเคลื่อนที่)
รถบ้านเคลื่อนที่หรือบ้านเคลื่อนที่ ก็เป็นตัวเลือกที่ยอดเยี่ยมที่สามารถช่วยปรับปรุงประสิทธิภาพการใช้พลังงานได้ด้วยการอุดช่องและแถบกันฝน การปิดผนึกอากาศ รวมถึงการเลือกใช้ระบบไฟ และเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ประหยัดพลังงาน บ้านหรู
8.บ้านก้อนฟาง
ปัจจุบัน มีวิธีการสร้างบ้านก้อนฟางสองวิธี ได้แก่: แบบผนังไม่รับน้ำหนัก หรือโพสต์แอนด์บีมโดยใช้กรอบโครงสร้างก้อนฟาง และแบบผนังรับน้ำหนักหรือ “สไตล์เนบราสก้า” โดยใช้ความสามารถในการรับน้ำหนักของก้อนฟาง ซ้อนกันเพื่อรองรับน้ำหนักหลังคา
9.ควบคุมพลังงานความร้อนใต้พิภพ
โลกจะกลายเป็นแผงระบายความร้อน หรือฮีตซิงก์ด้วยพลังงานความร้อนใต้พิภพ พลังงานความร้อนใต้พิภพสามารถให้พลังงานที่ไร้ขีดจำกัด เพื่อให้บ้านของคุณร้อนและเย็นลง ในฤดูหนาว ความร้อนจะเคลื่อน จากใต้ดินลึกไปยังระบบ HVAC ในบ้านของคุณ และในฤดูร้อน เครื่องปรับอากาศของคุณจะกำจัดความร้อนส่วนเกิน และกระจายมันไปใต้ดินเหมือนเป็นปั๊มความร้อน
10.การติดตั้งท่อประปาสำหรับการอนุรักษ์น้ำ
เมื่อคุณเลือกห้องสุขา สำหรับบ้านประหยัดพลังงาน สุขภัณฑ์แบบคู่ (ที่มีอัตราการล้างต่ำกว่าหรือสูงกว่า) จะดีที่สุด นอกจากนี้คุณควรใช้อุปกรณ์ประปาอื่นๆ ที่มีก๊อกน้ำและหัวฝักบัวน้ำไหลต่ำด้วย